Azi Dahaka, Zahhak (Pers Mitolojisi)

Azi Dahaka (اژی دهاک‎), Azhi Dahaka, Zahhak, Zahak (ضحّاک‎), Dahag (دهاگ‎), Bēvar Asp (بیور اسپ‎) Pers Mitolojisi‘nde sığırlarını çalarak, insanlara kötülük getirerek zarar veren, hilebaz ve yalancı karakterli, üzerinde başka yılan ve akrepler dolaşan ejderha görünümünde üç kafalı, üç çeneli ve altı gözlü bir fırtına cininin adı olup, aynı zamanda ölüm tanrısıdır.

Avesta’da Azi Dahaka

Azi Dahaka Avesta dilinde ‘Büyük Yılan’ anlamına gelmekte olup, Zahak, Zohak, Dahaka, Dahag ve Bevar-Asp adlarıyla da bilinmekte, kötü ruh

Angra Mainyu’nun (Ahriman) kontrolü altında bir iblis hatta oğlu olduğuna inanılmaktadır.

Fırtına ve hastalık getirip, 1000 duyusu olan bir yaratık olarak tasvir edilen yaratık, Feridun (Thraetaona) adlı kahraman tarafından Varena adı verilen gökyüzünde yenilgiye uğratılmış ve Damavand dağına zincirlenmiştir. Feridun kılıcıyla hayvanın göğsünü yarınca içinden yılan, çiyan, akrep, kurbağa ve kertenkele gibi iğrenç hayvanlar fışkırınca kahraman yaratığı dağda kendi haline bırakmıştır. Zerdüşt inancında kıyamet günü zincirini kırıp serbest kalacağı ama Keresaspa adlı birisi tarafından öldürüleceğine inanılmaktadır. Ermeni Mitolojisine Ajdahak adıyla girmiştir.

Şehname’de Zahak

Firdevsi’nin MS 11. Yüzyılda yazdığı Şehname adlı eserindeki Zahak adlı kötü karakter Azi Dahaka örnek alınarak yaratılmıştır. Zahhak, Zohak, Zuhak veya Dahhak, Arap kralı Merdas’ın zeki ama kötü güçlerin etkisinde kalmaya meyilli oğlu olup, dünyayı ele geçirmek isteyen Ahriman tarafından kullanılmıştır. Hayatını İblis’e adayan Kral Zahhak’ın kafasından insan etiyle beslenen iki yılan çıkmıştır. Kral Zahhak, Feridun (Faridun) tarafından yenilgiye uğratılmışsa da tam yaratığı öldüreceği sırada doğaüstü bir ses tarafından “daha zamanı gelmediği” gerekçesiyle durdurulmuştur. Kürt mitolojisinde de kahraman Demirci Kawa yarı şeytan bir Babil kralı olan Zahhâk’a isyan etmiştir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016